نقش رجب شیراز یکی از آثار تاریخی کم‌نظیر دوره ساسانی است که در 3 کیلومتری تخت جمشید و نزدیکی شهر مرودشت واقع شده است. اگر به دنبال کشف هنر سنگ‌تراشی باستانی هستید، نقش رجب در شیراز با نقش‌برجسته‌های شاهان ساسانی مقصدی دیدنی و ارزشمند برای شماست. این مجموعه تاریخی در دل کوه جای گرفته و بازدید از آن رایگان است. مسیر دسترسی بسیار آسان است؛ از شیراز حدود 60 کیلومتر رانندگی تا نزدیکی تخت جمشید، سپس به‌راحتی با تابلوهای راهنما به محل می‌رسید. اگر اهل تاریخ هستید، نقش رجب شهر شیراز با فضای طبیعی اطرافش، ترکیبی از تاریخ، هنر و طبیعت را به شما هدیه می‌دهد.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و مطالعه سایر مقالات گردشگری شیراز به مجله گردشگری سعادت رنت مراجعه کنید.
نقش رجب شیراز کجاست؟
نقش رجب از جاهای دیدنی شیراز است و در شمال شهر مرودشت و جاده‌ای تاریخی قرار دارد. نقش رجب شهر شیراز در حدود ۱۳ کیلومتری شمال مرودشت و در فاصله 3 کیلومتری از مجموعه جهانی تخت جمشید و در شکاف کوه رحمت قرار دارد. این اثر سنگ‌تراشی در امتداد جاده باستانی قرار دارد که روزگاری شاهراه اتصال تخت جمشید به شهرهای مهمی چون پاسارگاد، شوش و حتی سارد بوده است.
برای دسترسی به نقش رجب در سفر به شیراز کافی‌ست از شیراز به سمت مرودشت حرکت کنید. پس از حدود ۵۵ دقیقه رانندگی، تابلوی راهنما شما را به این میراث ارزشمند هدایت خواهد کرد. این اثر در مسیر تخت جمشید به شهر باستانی استخر قرار داشته؛ شهری که در دوره ساسانی مرکز قدرت و زادگاه شاهان بزرگی همچون اردشیر بابکان و شاپور اول بوده است.
آدرس دقیق نقش رجب: استان فارس، شهرستان مرودشت، جاده مرودشت به سارویی
موقعیت جغرافیایی نقش رجب
فاصله نقش رجب از مرکز شهر شیراز
فاصله نقش رجب از مرکز شهر شیراز حدود ۶۷ کیلومتر و از فرودگاه بین‌المللی شیراز 71 کیلومتر است و دسترسی به آن با خودرو حدود ۵۵ تا 65 دقیقه زمان می‌برد. مسیر از اتوبان شیراز – مرودشت قابل دسترسی است.
نحوه دسترسی به نقش رجب شیراز
مسیر ساده‌ای برای بازدید از نقش رجب شیراز پیش رو دارید که از مرکز شهر آغاز می‌شود. ابتدا از طریق بلوار هفت‌تنان و خیابان‌های اطراف باغ دلگشا به اتوبان شیراز – مرودشت وارد شوید. پس از طی مسیر و درست قبل از پل خان، وارد بزرگراه مرودشت – سعادت‌آباد شوید. در این مسیر حدود ۲۰ کیلومتر رانندگی کنید تا به خروجی جاده مرودشت – سارویی برسید. با ورود به این جاده فرعی و طی تنها یک کیلومتر به ورودی نقش رجب در شیراز خواهید رسید.
نقش رجب شهر شیراز به دلیل نزدیکی به جاذبه‌هایی مانند تخت جمشید و نقش رستم به راحتی در یک سفر یک‌روزه از شیراز قابل بازدید است. این مسیر هم با خودروی شخصی، هم با خودروهای اجاره‌ای و هم از طریق تاکسی یا تورهای گردشگری قابل دسترسی است.
ساعت بازدید نقش رجب در شیراز
اگر قصد دارید از نقش رجب شیراز بازدید کنید، بهتر است زمان‌بندی درستی داشته باشید. طبق آخرین اطلاعات منتشرشده از سوی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، ساعات بازدید از این مجموعه تاریخی از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ عصر تعیین شده است. با توجه به موقعیت کوهستانی و نور طبیعی محل توصیه می‌شود بازدید خود را در ساعات ابتدایی روز یا اواخر بعدازظهر برنامه‌ریزی کنید تا بتوانید با نور مناسب از سنگ‌نگاره‌ها عکس‌برداری کنید. همچنین بازدید در ایام تعطیل امکان‌پذیر است؛ اما بهتر است زمان‌های پربازدید مانند نوروز را با دقت بیشتری انتخاب کنید تا از شلوغی فاصله بگیرید.
بهترین زمان بازدید از نقش رجب
بهترین فصل برای بازدید از نقش رجب در شیراز با توجه به شرایط اقلیمی شیراز بهار و پاییز است. در این دو فصل هوای منطقه معتدل و دل‌پذیر است و فرصت مناسبی برای گردشگران فراهم می‌شود تا بدون گرمای طاقت‌فرسا از محوطه تاریخی لذت ببرند. سفر در زمستان و بازدید از نقش رجب نیز با وجود خنکی هوا برای علاقه‌مندان به سکوت و خلوتی فضا مناسب است.
تابستان به دلیل گرمای شدید استان فارس، زمان مناسبی برای بازدید نیست؛ مگر اینکه در ساعات اولیه صبح به محل برسید. به طور کلی اگر قصد دارید از نقش رجب شهر شیراز با آرامش و کیفیت مطلوب دیدن کنید، نیمه اول سال و ایام غیرتعطیل بهترین گزینه هستند.
هزینه ورودی نقش رجب در شیراز
هزینه بازدید از نقش رجب شهر شیراز بسیار مقرون‌به‌صرفه و مناسب است. بر اساس نرخ‌نامه رسمی میراث فرهنگی، قیمت بلیت برای گردشگران ایرانی ۴ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان تعیین شده است. لازم به ذکر است که بلیت‌های این مجموعه در همان ورودی سایت قابل تهیه هستند و در روزهای شلوغ پیشنهاد می‌شود مقداری زودتر در محل حاضر شوید.
همچنین کودکان، دانش‌آموزان و دانشجویان می‌توانند از تخفیف‌های بازدید در برخی مناسبت‌ها بهره‌مند شوند. نقش رجب در شیراز با وجود ارزش تاریخی بالا، همچنان یکی از ارزان‌ترین جاذبه‌های گردشگری فرهنگی کشور به شمار می‌رود.
جاهای دیدنی نقش رجب شیراز
- مجلس اول؛ شکوه شاپور اول و درباریان
- کرتیر، موبد بانفوذ ساسانی
- مجلس دوم؛ تاج‌گذاری اردشیر بابکان
- مجلس سوم؛ تاج‌گذاری شاپور اول
اگر تابه‌حال از خود پرسیده‌اید که در نقش رجب شیراز چه آثاری در انتظار شماست، باید بدانید این مکان تاریخی یکی از ارزشمندترین مجموعه‌های برجسته‌نگاری دوره ساسانی در کشور به شمار می‌رود. این محوطه که نزدیک به ۹۰ سال است در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، چهار اثر شاخص و مجزا را در دل خود جای داده که هر یک از آن‌ها بیانگر شکوه، مذهب و ساختار سیاسی ساسانیان است. در ادامه با معرفی این چهار نقش، سفری کوتاه به دل تاریخ کهن نقش رجب شهر شیراز خواهیم داشت.
مجلس اول؛ شکوه شاپور اول و درباریان
نخستین نقش برجسته‌ای که در نقش رجب در شیراز می‌بینید، تصویری خیره‌کننده از شاپور اول و اطرافیان اوست. این نقش که با عنوان مجلس اول شناخته می‌شود، حدود ۶ متر طول و ۴ متر عرض دارد و در ارتفاعی حدود ۱.۵ متر از سطح زمین حک شده است. در این سنگ‌نگاره، شاپور اول سوار بر اسب دیده می‌شود و در پشت سر او نه نفر از درباریان و خاندان سلطنتی قرار دارند.
در این میان یکی از افراد نزدیک پادشاه، هرمز پسر شاپور است. ترکیب جزئیات لباس، کلاه، چکمه و تزیینات موجود در این صحنه، بیانگر اوج هنر حجاری دوره ساسانی است. یکی از جذاب‌ترین نکات در این نقش، وجود دو کتیبه در سینه اسب و کنار تصویر است که اطلاعاتی درباره شاه و اطرافیانش ارائه می‌دهد. با اینکه گذر زمان بخش‌هایی از صورت، دست و تاج پادشاه را آسیب‌زده، اما شکوه اصلی اثر همچنان حفظ شده است.
کرتیر، موبد بانفوذ ساسانی
یکی دیگر از نقاط دیدنی و منحصربه‌فرد نقش رجب شهر شیراز نقش‌برجسته کرتیر، موبد بزرگ زرتشتی است. این نقش بین مجلس اول و دوم قرار گرفته و از معدود سنگ‌نگاره‌هایی‌ست که هیچ پادشاهی در آن دیده نمی‌شود. کرتیر با پوششی رسمی، موهایی بلند و بدون ریش، در حال ادای احترام به مراسم تاج‌گذاری اردشیر بابکان دیده می‌شود.
او با یک دست خود به کتیبه‌ای اشاره می‌کند که امروز تنها ۲۰ خط از آن باقی مانده است. در این کتیبه کرتیر به معرفی خود و فعالیت‌های مذهبی‌اش در دوره پادشاهان مختلف ساسانی می‌پردازد. حضور کرتیر در این مجموعه گواهی بر نفوذ بالای روحانیت زرتشتی در ساختار حکومتی آن زمان است.
مجلس دوم؛ تاج‌گذاری اردشیر بابکان
در سومین نقش وارد مراسم باشکوه تاج‌گذاری اردشیر بابکان می‌شویم. این سنگ‌نگاره با ابعاد تقریبی ۴.۵ متر در ۲.۵ متر، شاه را در حال دریافت تاج از اهورامزدا نشان می‌دهد. کنار شاه چهره‌هایی چون شاپور پسرش، دو بانوی درباری که احتمالاً همسر و مادر او هستند و دو کودک دیده می‌شود. این مجلس از نظر جزئیات چهره‌ها، پوشش‌ها و ترکیب‌بندی از نمونه‌های منحصربه‌فرد حجاری‌های ساسانی محسوب می‌شود.
اردشیر با ریش پهن و لباسی فاخر و بلند در نقش رجب در شیراز به تصویر کشیده شده است. اهورامزدا نیز با تاجی کنگره‌دار و ردایی بلند روبه‌روی او قرار دارد. این مجلس علاوه بر زیبایی بصری، اهمیت بالایی در روایت مشروعیت سیاسی پادشاهان ساسانی دارد.
مجلس سوم؛ تاج‌گذاری شاپور اول
چهارمین و آخرین نقش در نقش رجب شیراز، مجلس تاج‌گذاری شاپور اول است که در ابعاد ۴.۵ در ۳ متر حک شده و چشمگیرترین اثر این مجموعه از نظر ظرافت به شمار می‌رود. شاپور و اهورامزدا هر دو سوار بر اسب، روبه‌روی یکدیگر قرار دارند و شباهت لباس‌ها و مرکب‌ها به شکلی هنرمندانه به نمایش گذاشته شده‌اند.
در این صحنه نیز یک کتیبه روی سینه اسب پادشاه حک شده که اطلاعات مهمی درباره هویت شاپور و شرایط سلطنتش ارائه می‌دهد. این نقش نسبت به سایر نگاره‌ها، دقت و ظرافت بیشتری دارد و از این رو بسیاری از پژوهشگران آن را اوج هنر حجاری در دوره ساسانی می‌دانند.
جاهای دیدنی نزدیک به نقش رجب شیراز
بازدید از آثار تاریخی همواره یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر به استان فارس است؛ اما لازم نیست برای دیدن هر بنای باستانی، یک روز کامل را به آن اختصاص دهید. نقش رجب شیراز یکی از همان مکان‌هایی است که با وجود اهمیت بالای تاریخی، بازدید از آن زمان زیادی از شما نمی‌گیرد. از آنجایی که نقش رجب شهر شیراز در نزدیکی برخی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اطراف شیراز قرار دارد، پیشنهاد می‌کنیم در برنامه‌ریزی سفر خود، بازدید از این مکان را در کنار چند سایت تاریخی دیگر قرار دهید تا روزی پر از کشف و لذت تاریخی را تجربه کنید.
موقعیت جغرافیایی خاص نقش رجب در شیراز، این امکان را فراهم کرده تا تنها با چند دقیقه رانندگی به نقاطی مثل تخت جمشید یا نقش رستم برسید. در ادامه مهم‌ترین جاهای دیدنی نزدیک به نقش رجب را معرفی می‌کنیم:
تخت جمشید (پرسپولیس)
بدون شک مشهورترین همسایه نقش رجب، بنای باشکوه تخت جمشید است که تنها حدود ۲ کیلومتر با آن فاصله دارد. این مجموعه باستانی که متعلق به دوران هخامنشیان است، نه‌تنها از نظر معماری، بلکه از جنبه تاریخی نیز یکی از شاخص‌ترین آثار ایران به شمار می‌رود. بازدید از این مکان در کنار نقش رجب شیراز، تجربه‌ای کامل از شکوه پادشاهی‌های باستانی ایران را به شما هدیه می‌دهد.
نقش رستم
مجموعه باعظمت نقش رستم دیگر جاذبه بسیار نزدیک به نقش رجب در شیراز است. این مکان شامل آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی، کعبه زرتشت و چندین نقش‌برجسته ساسانی است. فاصله نقش رستم با نقش رجب کمتر از ۵ دقیقه است و به همین دلیل معمولاً بازدیدکنندگان این دو مکان را در یک زمان انجام می‌دهند. قرارگیری این دو مجموعه در کنار هم موقعیتی منحصربه‌فرد برای دوستداران تاریخ ایران باستان ایجاد کرده است.
کعبه زرتشت و آرامگاه کمبوجیه
بنای سنگی و اسرارآمیز کعبه زرتشت نیز در نزدیکی نقش رستم قرار دارد که احتمالاً کاربرد نجومی یا مذهبی داشته است. همچنین بقایای سازه‌ای که آن را به آرامگاه کمبوجیه نسبت داده‌اند، در همان حوالی دیده می‌شود. این مکان‌ها شما را با تاریخ پیش از اسلام ایران و اسرار معماری و آیینی آن دوران آشنا می‌کنند.
کاخ پاسارگاد
اگر بخواهید کمی بیشتر از محدوده نقش رجب خارج شوید، با حدود ۷۶ کیلومتر رانندگی به کاخ پاسارگاد می‌رسید؛ جایی که آرامگاه کوروش بزرگ، بنیان‌گذار امپراتوری هخامنشی قرار دارد. این مسیر حدود یک ساعت و شش دقیقه زمان نیاز دارد؛ اما بازدید از این مکان باعظمت ارزش زمانی که صرف می‌کنید را خواهد داشت.
پل خان مرودشت
شما می‌توانید در مسیر بازگشت به شیراز یا ورود به منطقه از پل تاریخی خان نیز دیدن کنید. این پل که بر روی رود کر ساخته شده، یادگاری از دوران صفویه است و یکی از عناصر زیبای معماری سنتی در دل طبیعت سرسبز مرودشت به‌حساب می‌آید.
در نهایت
اگر به دنبال سفری تاریخی و الهام‌بخش در دل تمدن باستانی ایران هستید، بازدید از نقش رجب شیراز را از دست ندهید. این مجموعه تاریخی که در نزدیکی تخت جمشید قرار دارد، با چهار نقش‌برجسته مهم از دوران ساسانی، یکی از جذاب‌ترین نقاط باستانی کشور به شمار می‌رود. نقش رجب در شیراز تنها یادگارهایی سنگی نیست، بلکه روایتگر شکوه پادشاهان، آیین زرتشتی و هنر حکاکی باستانی ایران است. شما می‌توانید با قرار دادن این مکان در کنار بازدید از نقش رستم، کعبه زرتشت و تخت جمشید تجربه‌ای متفاوت و کامل از تاریخ ساسانیان را رقم بزنید.
نقش رجب شیراز در کجا قرار دارد؟
نقش رجب در استان فارس، شهرستان مرودشت و در فاصله ۹ کیلومتری شمال تخت جمشید قرار دارد. مسیر آن از طریق جاده مرودشت به ساروئی قابل دسترسی است.
آیا بازدید از نقش رجب در شیراز هزینه دارد؟
بله، بازدید از این مکان باستانی برای گردشگران ایرانی ۴ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان هزینه دارد.
بهترین فصل برای بازدید از نقش رجب شهر شیراز کدام است؟
بهار و پاییز به دلیل آب و هوای معتدل، بهترین زمان برای بازدید هستند؛ زیرا گرمای منطقه در تابستان، ممکن است آزاردهنده باشد.
آیا بازدید از نقش رجب نیاز به راهنما دارد؟
اگر علاقه‌مند به تاریخ ساسانیان هستید، همراهی با یک راهنمای محلی می‌تواند درک عمیق‌تری از نقش رجب در شیراز به شما بدهد.
چقدر زمان برای بازدید از نقش رجب شهر شیراز نیاز است؟
بازدید کامل از این مجموعه حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد. اگر بخواهید با مکان‌های اطراف مانند نقش رستم یا تخت جمشید نیز آشنا شوید، نصف روز زمان مناسبی است.
آیا امکانات رفاهی در نزدیکی نقش رجب شیراز وجود دارد؟
امکانات محدودی در نزدیکی مجموعه وجود دارد. بهتر است آب آشامیدنی و وسایل ضروری همراه داشته باشید. نزدیک‌ترین امکانات کامل در شهر مرودشت یا شیراز قرار دارند.
آیا امکان عکاسی در نقش رجب در شیراز وجود دارد؟
بله، عکاسی در فضای آزاد نقش رجب آزاد است ولی بهتر است به حفظ آثار تاریخی و عدم تماس با نقش‌برجسته‌ها دقت شود.
